آرتروز لگن

آرتروز لگن

فعالیت های روزانه می توانند تحت تاثیر علائم آرتروز لگن قرار بگیرند، علائمی از قبیل محدود شدن دامنه حرکتی، سفتی مفصل، احساس درد در لگن، کشاله ران، پاها و پشت. با تشدید علائم به مرور زمان، آرتروز لگن می تواند کیفیت زندگی را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
استئوآرتریت، یکی از شایع ترین انواع آرتریت لگن است. فرم التهابی آرتریت مانند آرتریت روماتوئید، بیماری خود ایمن، بیماری متابولیک علائم مشابهی دارند، اما میزان شیوع شان کمتر است.
دو علامت عمده آرتروز لگن که در تصویربرداری اشعه ایکس نشان داده می شوند، عبارتند از:
– تحلیل غضروف آرتیکولار پوشش دهنده سطح سر توپی شکل و سوکت مفصل
– ایجاد استخوان اضافی لبه مفصل که استئوفیت نام دارد
لگن، سومین مفصل حساس بدن در برابر آرتروز می باشد. علت اصلی بروز آرتروز لگن به طور قطعی مشخص نیست، اما عواملی وجود دارند که احتمال بروز این اختلال را افزایش می دهند.
درمان قطعی برای آرتروز لگن وجود ندارد. اما با تشخیص به موقع اختلال می توان درمان موثرتری را برای بیمار در نظر گرفت.

آناتومی مفصل لگن

لگن در ناحیه ای واقع شده است که سر استخوان فمور داخل سوکت لگن که استابولوم نام دارد، به طور ثابت قرار می گیرد. این ساختار متشکل از سر توپی شکل و سوکت، امکان حرکت پا به سمت جلو، عقب، طرفین و هم چنین چرخش به داخل و خارج را فراهم می کند.
هر دو قسمت استابولوم و سر استخوان فمور داخل غضروف آرتیکولار واقع شده اند. این غضروف، سطح لغزنده، محکم و انعطاف پذیری را فراهم می کند و مانع ساییدگی استخوان ها بر روی هم به هنگام تحمل وزن خواهد شد.

چگونه آرتروز لگن منجر به بروز درد می شود؟

آرتروز لگن با تغییرات بسیاری همراه است که می تواند منجر به بروز درد شود.
– غضروف می تواند آسیب ببیند و یا ساییده شود. استخوان های فمور و لگن که از سر توپی شکل و سوکت تشکیل شده اند، بر روی هم ساییده می شوند، که نتیجه این ساییدگی بروز درد می باشد.
– استخوان ها می توانند زوائد کوچکی تولید کنند که استئوفیت نام دارند، که نتیچه آن ساییدگی بیشتر استخوان می باشد.
– استخوان زیر غضروف آسیب دیده می تواند منجر به بروز جراحات بیشتر و در نهایت درد شود.
– مخاط اطراف مفصل می تواند ملتهب شود. این مخاط که غشای سینوویوم نام دارد، مایع مفصلی تولید می کند که مواد مغذی را به مفصل می رساند. در طول آرتروز، سینوویوم ملتهب ضخیم می شود و میزان مواد تشکیل دهنده مایع مفصلی تغییر خواهد کرد. این شرایط همراه با درد اصطلاحا سینوویت نام دارد.

علائم و نشانه های آرتروز لگن

با این که بسیاری از افراد مبتلا به آرتروز لگن از درد در ناحیه ران و لگن شکایت می کنند، اما علائم می تواند گسترده باشد. تشخیص علائم احتمالی آرتریت لگن و درمان آن ها می تواند به تسکین درد و به تاخیر انداختن روند پیشرفت بیماری کمک کند.
احساس درد در لگن، کشاله ران، پشت و ران
آرتریت لگن با درد مداوم در قسمت جلوی کشاله ران همراه است و این درد می تواند به ران نیز بزند. در برخی موارد، درد در کناره های لگن و یا پشت ران نیز احساس خواهد شد.
از جمله عواملی که می توانند باعث تشدید درد شوند، عبارتند از:
– بالا بردن پا در وضعیت نشسته
– فعالیت هایی مانند ایستادن، راه رفتن و یا دویدن
– برخی حرکات خاص مانند خم شدن و پوشیدن کفش ها، سوار و پیاده شدن از ماشین
– فعالیت های شدید مانند باغبانی و یا شرکت در فعالیت های ورزشی
آرتریت لگن خفیف تنها با درد همراه است. به مرور زمان و با پیشرفت بیماری، شدت درد نیز بیشتر خواهد شد. این درد می تواند ادامه دار شود و با سفتی و احساس ناراحتی شب ها همراه باشد.

دیگر علائم آرتروز لگن

علاوه بر درد، افراد مبتلا به آرتروز لگن با علائمی از قبیل:
– سفتی مفصل
– کاهش دامنه حرکتی
– قفل شدن مفصل ران
– کاهش عملکرد مفصل
نیز روبرو خواهند شد.
علت بروز آرتروز لگن
آمار نشان می دهد که احتمال بروز آرتروز لگن در میان افراد در حدود بیست و پنج درصد می باشد. از جمله عوامل موثر در بروز این اختلال می توان به موارد زیر اشاره کرد:
– ناهنجاری مفصل ران
در برخی موارد، همترازی ضعیف استخوان ما بین سر توپی شکل و سوکت، ژنتیکی است و یا در طول زندگی ایجاد می شود که می تواند منجر به بروز آرتروز لگن شود.
– آسیب و ترومای مفصل
شکستگی لگن، پارگی لابروم در مفصل ران و یا سایر آسیب ها می تواند منجر به بروز علائم و نشانه های آرتروز لگن طی چند سال شود.
– سابقه انجام فعالیت های شدید
در کل، فعال بودن یکی از بهترین راه ها در پیشگیری از بروز انواع آرتروزها از جمله آرتروز لگن می باشد. با این حال، شواهد نشان می دهند ورزشکارانی که در فعالیت های ورزشی مانند فوتبال شرکت می کنند، بیشتر در معرض ابتلا به آرتروز لگن قرار دارند.
– بالا رفتن سن
در طول زندگی، لگن دچار ساییدگی می شود، غضروف نازک می شود و انعطاف پذیری خود را از دست خواهد داد. در بسیاری از موارد، آرتروز لگن در افراد بالای 60 سال و در تست اشعه ایکس تشخیص داده می شود.
– ژنتیک
در 60 درصد ابتلای به آرتروز لگن، ژنتیک موثر است. این بدین معنا نیست که این اختلال ارثی است، بلکه ژنتیک در کنار دیگر عوامل تاثیر خود را خواهد گذاشت. زمانی که صحبت از آرتروز لگن می شود، ژن های مادری نسبت به ژن های پدری، تاثیر بیشتری خواهند داشت.
– جنسیت
خانم ها ده درصد بیشتر از مردان در معرض ابتلا به آرتروز لگن قرار دارند.
– چاقی و اضافه وزن
بالا بودن شاخص توده بدنی، احتمال بروز آرتروز لگن را تا یازده درصد افزایش می دهد.

تشخیص آرتروز لگن

تشخیص آرتروز لگن می تواند با چالش همراه باشد، چرا که درد مفصل می تواند پراکنده باشد و به پشت و ران نیز بزند. دیگر شرایط مانند بورسیت لگن، التهاب تاندون، آسیب مفاصل و یا شکستگی های استخوان می توانند با علائم مشابه همراه باشند.
جهت تشخیص آرتروز لگن، پزشک به بررسی علائم از جمله زمان شروع علائم، الگوی درد و سفتی و هم چنین میزان تاثیر درد بر کیفیت زندگی می پردازد. گزارش بیمار از درد، برای تشخیص و درمان از اهمیت بالایی برخوردار است.

معاینه فیزیکی

پزشک به بررسی دامنه حرکتی و هر گونه درد و ورم می پردازد. پزشک هم چنین به بررسی عضلات و ضعف آن ها خواهد پرداخت، چرا که عضلات نقش مهمی را در محافظت از مفصل لگن در برابر آرتروز ایفا می کنند.
بررسی سوابق پزشکی و معاینه فیزیکی، به تشخیص قطعی کمک می کنند. گاهی نیاز است تست های آزمایشگاهی و یا تصویربرداری نیز انجام شود. این ابزارهای تشخیصی، اطلاعات بیشتری را در خصوص میزان آرتروز و عوامل موثر در بروز درد در اختیار پزشک قرار می دهند.
تست اشعه ایکس، اولتراسوند و MRI از جمله تست های تصویربرداری هستند که از سوی متخصص ارتوپدی تجویز می شوند.

درمان آرتروز لگن

درمان های متعددی برای کاهش درد و به تاخیر انداختن روند پیشرفت بیماری وجود دارد. درمان غیر جراحی، خط اول درمان است. در بسیاری از موارد، نیازی به جراحی نخواهد بود.

درمان آرتروز لگن بدون جراحی

از جمله روش های غیر جراحی درمان آرتروز لگن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
– فعالیت بدنی
انجام روتین تمرینات به کاهش درد و افزایش دامنه عملکردی مفصل کمک می کند. فعالیت بدنی هم چنین باعث می شود سبک زندگی سالمی داشته باشید و احتمال بروز شرایطی از قبیل بیماری های قلبی و دیابت نیز کاهش خواهد یافت. هدف از داشتن فعالیت بدنی، استحکام بیشتر عضلات می باشد.
– ایجاد تغییر در فعالیت ها
کار و فعالیت می تواند باعث تحریک درد ناشی از آرتروز لگن شود و نیاز است تغییراتی در آن ها ایجاد گردد. گاهی نیاز به تغییر شغل و یا جایگزین کردن فعالیت هایی است که فشار و استرس کمتری به مفصل ران وارد می کنند، مانند شنا و یا دوچرخه سواری.
– فیزیوتراپی
فیزیوتراپی:
– با تمریناتی همراه است که به تقویت و استحکام بیشتر عضلات اطراف ران کمک می کنند.
– به بهبود وضعیت راه رفتن و حفظ تعادل بیمار با انجام تمرینات خاص کمک می کند.
– ابزارهای کمکی مانند عصا را در اختیار بیمار قرار می دهد.
هدف از فیزیوتراپی، بهبود کیفیت زندگی و کاهش درد و کشیدگی مفصل ران می باشد.
– کاهش وزن
کاهش وزن باعث می شود از فشار وارده به مفصل لگن کم شود، از میزان درد کاسته شود و روند پیشرفت بیماری به تاخیر بیفتد. کاهش وزن هم چنین از میزان التهاب که در بروز درد ناشی از آرتروز دخیل است، کم می کند.
– ابزارهای کمکی
برخی محصولات ارتوپدی به ثبات بیشتر مفصل و کاهش فشار وارده به مفصل کمک می کنند. از جمله:
– کفش های مخصوص که فشار وارده به مفصل لگن حین راه رفتن را کمتر می کنند
– عصا به منظور ایجاد ثبات بیشتر
– واکر جهت اطمینان از راه رفتن فرد بدون نیاز به کمک و کاهش احتمال زمین خوردن
• داروهای مسکن
درد ناشی از آرتروز لگن به طور موقت با مصرف داروهای مسکن کنترل می شود.
– داروهای ضد التهابی- غیر استروئیدی مانند نوافن و ناپروکسن که می توانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند. استامینوفن، اثر چندانی نخواهد داشت. در صورت ابتلا به مشکلات گوارشی و یا بیماری های قلبی، هنگام مصرف دارو با پزشک مشورت داشته باشید.
– داروهای تجویزی. در صورت عدم بهبود درد، دوزهای تجویزی از داروهای گفته شده از سوی پزشک تعیین خواهد شد.
معمولا برای درد آرتروز لگن، مسکن های موضعی تجویز نمی شود. داروهای موضعی، برای درمان درد مفاصل نزدیک سطح پوست مانند مفاصل دست مناسب است. مفصل ران در عمق بافت نرم واقع شده است.
اوپیوئیدها نیز در درمان درد آرتروز لگن تجویز نمی شوند.
• تزریق برای آرتروز لگن
شدت درد بیمارانی که تزریق دریافت می کنند، متغیر است. با این که تزریق موثر است، اما نتایج موقتی را به همراه دارد و اثر آن هفته ها و ماه ها باقی می ماند.
تزریق، تسکین درد را در حدی فراهم می کند که بیمار قادر به شروع فیزیوتراپی باشد. تزریق برای افرادی که نسبت به دارو حساس هستند، گزینه مناسبی می باشد.
– تزریق استروئید. شایع ترین انواع تزریق که با هدف کاهش التهاب و تسکین درد و سفتی مفصل انجام می شوند. تعداد دفعات و تناوب تزریق باید محدود باشد. تکرار تزریق می تواند با آسیب غضروف و یا بافت های اطراف همراه باشد. برخی پزشکان به دلیل خطرات موجود، از تزریق استروئید خودداری می کنند.
تزریق استروئید عمدتا تا سه ماه بعد از جراحی تعویض مفصل خودداری می شود، چرا که می تواند احتمال بروز عفونت بعد از جراحی را افزایش دهد.
– تزریق هیالورونیک اسید، که سطح لغزنده ای را برای مفصل لگن فراهم می کند. هیالورونیک اسید همانند مایع سینوویالی است که به طور طبیعی در مفصل یافت می شود.

درمان جراحی

اگر میزان درد به حدی برسد که زندگی روزانه بیمار را به چالش بکشاند و یا درمان های گفته شده کمکی به بهبود درد نکند، جراحی از سوی پزشک تجویز خواهد شد.
• جراحی تعویض مفصل لگن (آرتروپلاستی لگن)
یکی از شایع ترین و موفق ترین جراحی ها در درمان آرتروز لگن. در طول جراحی، غضروف و سطح استخوان آسیب دیده مفصل برداشته و پروتز مصنوعی جایگزین خواهد شد. تعویض مفصل لگن، جراحی بزرگ و پیچیده ای است و بسیاری از بیماران بعد از شش هفته تا سه ماه مصرف دارو را کنار خواهند گذاشت، قادر به راه رفتن خواهند بود و می توانند فعالیت های روزانه خود را انجام دهند.
• بازسازی لگن
در این روش، سر توپی شکل مفصل که سر استخوان فمور نام دارد، تغییر شکل داده می شود و با کلاهک فلزی پوشانده خواهد شد. هدف از انجام این روش، کاهش ساییدگی سر توپی شکل و سوکت، کاهش درد و بهبود حرکت می باشد.
برخی پزشکان معتقدند که این روش برای آقایان زیر 55 سال نتایج خوبی را به همراه دارد، با این حال، نگرانی هایی در خصوص تاثیر آزاد شدن یون های فلزی به خون و یا نیاز به انجام جراحی ثانویه وجود دارد.
• آرتروسکوپی لگن/ استئوتومی
جراحی هایی که معمولا در مراحل اولیه آرتریت و به منظور پیشگیری از پیشرفت و تشدید بیماری انجام می شوند. این روش ها برای درمان آرتروز لگن شدید توصیه نمی شوند.
Source: https://www.arthritis-health.com/types/osteoarthritis/what-hip-osteoarthritis

جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره ویژگی ها و معیارات بهترین فوق تخصص ارتوپد در شیراز می توانید با کلیک بر روی لینک مربوطه اطلاعات خویش را در این زمبنه افزایش دهید.

با تشکر از حسن توجه شما عزیزان، مدیریت سایت: دکترمحمد علی قاسمی، متخصص جراحى ارتوپد و فوق تخصص جراحی لگن و مفصل ران و فلوشیپ تعویض مفصل از سویس