دررفتگی تکاملی (دیسپلازی) مفصل ران

دررفتگی تکاملی (دیسپلازی) مفصل ران

ران، مفصلی است متشکل از سر توپی شکل و سوکت. در حالت طبیعی، سر توپی شکل  در قسمت فوقانی انتهای استخوان فمور، کاملا داخل سوکت قرار می گیرد که بخشی از استخوان بزرگ لگن را تشکیل می دهد.

در نوزادان و کودکان مبتلا به دیسپلازی تکاملی (دررفتگی) مفصل ران، مفصل به طور طبیعی شکل نمی گیرد. سر توپی شکل شل می شود و دررفتگی به راحتی اتفاق می افتد.

گرچه دیسپلازی تکاملی، اغلب در زمان تولد خود را نشان می هد، اما ممکن است در طول یک سال اول رشد  کودک نیز پیشرفت داشته باشد. تحقیقات اخیر نشان می دهند، نوزادانی که در آن ها پاها به طور محکم با ران قنداق می شود و زانوها در حالت صاف قرار می گیرند، بیشتر در معرض دیسپلازی تکاملی بعد از تولد خواهند بود.

قنداق کردن از جمله کارهای شایعی است که والدین باید نحوه صحیح این کار را یاد بگیرند و بدانند که قنداق کردن غلط می تواند منجر به بروز مشکلاتی از جمله دیسپلازی تکاملی شود.

✔️ همه چیز درباره درمان در رفتگی مادرزاددی لگن را در این مقاله بخوانید.

در تمامی موارد دیسپلازی تکاملی، سوکت (استابولوم) کم عمق می شود بدین معنا که سر استخوان فمور داخل سوکت محکم قرار نمی گیرد. گاها رباط هایی که به نگه داشتن مفصل در جای خود کمک می کنند نیز دچار کشیدگی خواهند شد.

• درررفتگی. در موارد شدید، سر استخوان فمور به طور کامل از سوکت خارج می شود.
• قابل جابجایی/ دررفتگی. در چنین مواردی، سر استخوان فمور داخل استابولوم قرار می گیرد، اما به راحتی و در حین فعالیت های فیزیکی می تواند خارج و یا جاجا شود.
• دررفتگی فرعی. در چنین مواردی، سر استخوان فمور داخل سوکت شل می شود. در طول معاینات فیزیکی، استخوان می تواند داخل سوکت به حرکت در بیاد، اما منجر به دررفتگی نخواهد شد.

علت بروز دیسپلازی تکاملی مفصل ران

دیسپلازی تکاملی مفصل ران می تواند زمینه خانوادگی داشته باشد و در هر دو ران و هر فردی مشاهده شود. این اختلال معمولا در مفصل ران سمت چپ و در:

• دختران
• کودکان تازه متولد شده
• نوزادانی که در وضعیت بریچ به دنیا می آیند
• افرادی که سابقه خانوادگی ابتلا به دیسپلازی مفصل ران دارند

شایع می باشد.

علائم و نشانه های دیسپلازی مفصل ران

برخی نوزادانی که با دررفتگی مفصل ران به دنیا می آیند، هیچ علامت و نشانه ای ندارند. اما در صورت مشاهده علائم زیر حتما باید به متخصص جراح ارتوپد مراجعه شود:

• متفاوت بودن طول پاها
• وجود چین های ناهموار بر روی ران
• کاهش دامنه حرکتی و انعطاف پذیری در یک سمت
• لنگیدن و یا راه رفتن بر روی انگشتان پا

معاینات بالینی

علاوه بر معاینات چشمی، برررسی های فیزیکی و بالینی توسط متخصص ارتوپدی انجام می شود. پزشک از اقداماتی خاصی برای تشخیص دررفتگی مفصل و یا قرارگیری مفصل در موقعیت اصلی استفاده می کند.

نوزادنی که بیشتر در معرض این اختلال هستند، تست اولتراسوند بر روی آن ها انجام می شود. تستی که تصاویر دقیقی از استخوان ران را در اختیار پزشک قرار می دهد. در سنین بعدی و کودکی، تست اشعه ایکس انجام خواهد شد.

درمان دیسپلازی تکاملی ران

در صورتی که دیسپلازی تکاملی ران در بدو تولد تشخیص داده شود، امکان اصلاح آن به کمک آتل وجود دارد. در صورتی که مفصل ران در بدو تولد دچار دررفتگی شده باشد، قابل تشخیص نیست تا زمانی که کودک شروع به راه رفتن کند. در این زمان، درمان کمی پیچیده تر خواهد بود.

• درمان غیر جراحی

روش های درمان با توجه به سن کودک در نظر گرفته می شود.

• نوزادان تازه متولد شده. نوزاد به مدت یک تا دو ماه، در یک دستگاه نرم قرار می گیرد تا استخوان فمور داخل سوکت قرار بگیرد. این آتل مخصوص، به گونه ای طراحی شده است که مفصل ران در موقعیت مناسب قرار می گیرد و امکان حرکت آزادانه پاها نیز فراهم می گردد.
• نورادان یک تا شش ماه. درمان مشابه نوزادان تازه متولد شده است، استخوان فمور به وسیله هارنس و یا سایر دستگاه های مشابه داخل سوکت قرار می گیرد. این روش حتی زمانی که ران دچار دررفتگی شده باشد، درصد موفقیت بالایی را به همراه دارد.

مدت زمان استفاده از هارنس برای هر نوزادی متفاوت است. اما معمولا استفاده شش ماهه در نظر گرفته خواهد شد.

در برخی موارد، جااندازی به روش بسته نیاز است. استخوان فمور به آرامی در پوزیشن صحیح و مناسب قرار می گیرد، سپس ناحیه گچ گرفته می شود  تا استخوان ها در جای خود نگه داشته شوند. این روند تحت بیهوشی انجام خواهد شد.

در چنین شرایطی، مراقبت از کودک شرایط خاص خود را دارد. که نحوه انجام فعالیت های روزانه، محافظت از گچ و یا تشخیص از سوی متخصص جراح ارتوپد هر گونه مشکل آموزش داده خواهد شد.

• نوزادان شش ماه تا دو سال. در این رده سنی، درمان می تواند شامل جااندازی بسته و یا گچ گرفتن باشد. در بیشتر موارد، ممکن نیاز به کشیدگی پوست چند هفته قبل از درمان باشد. این کار، بافت نرم اطراف ران را برای تغییر پوزیشن استخوان آماده می کند که می تواند در منزل و یا بیمارستان انجام شود.
• درمان جراحی
• نوزادان شش ماه تا دو سال. اگر جااندازی به روش بسته به قرارگیری صحیح استخوان فمور کمک نکند؛ جراحی باز نیار خواهد بود. در این روش، برشی بر روی ران نوزاد زده می شود تا امکان مشاهده استخوان و بافت نرم فراهم گردد.

در برخی موارد، استخوان فمور کوتاه می شود تا به طور کامل داخل سوکت قرار بگیرد. تست اشعه ایکس در طول جراحی، قرارگیری استخوان در پوزیشن صحیح را تائید خواهد کرد.

• کودکان دو سال به بالا. در برخی کودکان، شل شدن استخوان همزمان با رشد کودک و افزایش فعالیت بدنی شدت می گیرد و معمولا نیاز به جراحی باز خواهد بود. مفصل ران نیز گچ گرفته می شود تا ران داخل سوکت قرار بگیرد.

دوره نقاهت و بهبودی دیسپلازی مفصل ران

در بسیاری از کودکان مبتلا به دیسپلازی تکاملی مفصل ران، گچ گرفتن و یا بستن با آتل تا زمان بهبودی کامل در نظر گرفته می شود. گاهی ممکن است نیاز باشد ران دو تا سه ماه گچ گرفته شود.

تست اشعه ایکس و یا سایر معاینات نیز بعد از درمان و تا زمان تکمیل شدن روند رشد کودک انجام خواهد شد.

در پایان این که،

تشخیص و درمان اولیه و موفق، به رشد طبیعی مفصل ران و پیشگیری از بروز محدودیت های عملکردی کمک می کند. در صورتی که نسبت به درمان اقدامی صورت نگیرد، دیسپلازی تکاملی منجر به بروز درد و استئوآرتریت در دوران کودکی خواهد شد.

حتی علی رغم درمان مناسب، احتمال بروز تغییر فرم و استئوآرتریت ران در سال های بعد نیز وجود دارد. به خصوص زمانی که بعد از دو سالگی، نسبت به درمان اقدام شود.

Source: https://orthoinfo.aaos.org/en/diseases–conditions/developmental-dislocation-dysplasia-of-the-hip-ddh