تعویض مفصل زانو از رایج ترین روشهای جراحی تعویض مفصل است. براساس تحقیقات انجام شده در آمریکا، بین سالهای 1991 تا 2010، تعداد جراحیهای تعویض مفصل زانو بیش از 161 درصد افزایش یافت. علاوه بر افزایش تعداد جراحیها، میزان رضایت بیماران از انجام این جراحی نیز بسیار چشمگیر بوده است.

آمار جراحیهای موفقیتآمیز
همانطور که گفتیم، آمار جراحیهای موفق تعویض مفصل زانو بسیار زیاد است؛ به این شکل که از هر 10 بیمار که تحت جراحی قرار میگیرند، 9 بیمار بلافاصله بعد از جراحی شاهد بهبود علائم و کاهش درد هستند و در واقع، 95 درصد از عمل خود راضی هستند. با این وجود، میزان بازگشت به فعالیتها و میزان بهبودی در هر بیمار متفاوت است.
✅ اقدامات لازم قبل از آرتروسکوپی و تعویض مفصل چیست؟
جراحی تعویض مفصل زانو برای چه کسانی مناسب است؟
بالغ بر 50 درصد بیماران تعویض مفصل زانو بالای 60 سال سن دارند، اما این جراحی میتوانند به دلایل مختلفی در افراد جوانتر نیز انجام شود. میتوان گفت که این جراحی در بیماران 40، 50 و حتی 30 ساله نیز رواج پیدا کرده است. بزرگترین عامل انجام جراحی تعویض مفصل زانو، آرتریت روماتوئید پیشرفته است. بیماریهای دیگری نیز مانند استئونکروز (کاهش خون رسانی به استخوان که منجر به مرگ استخوان و درد می شود) و بروز صدمات (تروما ناشی از تصادفات یا آسیب های ورزشی) منجر به شکستگی مفصل زانو شده و باعث ایجاد نیاز به جراحی تعویض مفصل زانو میشود.
توانبخشی به عنوان عامل موفقیت
پیش از این بر موفقیتآمیز بودن خود جراحی تاکید کردیم؛ علاوه بر آن، دوره توانبخشی پس از جراحی نیز یکی ازعوامل موفقیت این جراحی است. برای دستیابی به نتایج خوب در جراحی تعویض زانو، رعایت دستورالعملها و طی کردن پروسه توانبخشی بسیار اهمیت دارد.
دوره توانبخشی بلافاصله پس از جراحی تعویض مفصل زانو شروع می شود. مراحل مختلف توانبخشی شامل موارد زیر است:
- بعد از انجام جراحی، بیمار جلسات فیزیوتراپی را شروع میکند.
- در مراحل اولیه توانبخشی، تاکید بر حفظ حرکت زانو و اطمینان ازراه رفتن صحیح بیماراست.
- از آنجایی که بدن با ایجاد بافت اسکار و زخم به جراحی واکنش نشان می دهد، درصورتی که بیمار طبق دستور پزشک و فیزیوتراپیست تمرینات مربوط به خم کردن و صاف کردن زانو را انجام ندهد، بههیچ وجه نمیتواند توانایی حرکت طبیعی خود را بازیابی کند.
- در مراحل بعد، فیزیوتراپ اقدام به نوشتن برنامه توانبخشی میکند تا بیمار در خانه یا کلینیک اقدام به انجام آن کند.
- پیروی از دستورالعملهای پزشک در طول دوره ریکاوری و توانبخشی بسیار اهمیت دارد و در عین حال، باید در طی روند بهبودی از فعالیت بیش از اندازه اجتناب کرد.
مقالات دیگر: مراقبت قبل و بعد از تعویض مفصل زانو
بعد از جراحی، چه نتایجی را میتوان از زانو انتظار داشت؟
با وجود اینکه جراحی باعث تسکین درد میشود، اما زانوی طبیعی را به بیمار نمیدهد. بعد از جراحی، بسیاری از بیماران دردی را تجربه نکرده و یا به ندرت دچار درد میشوند. در نتیجه، اکثر بیماران به فعالیت های روزمره خود بازمیگردند. با این حال، محدودیت های بعد از جراحی شامل موارد زیر میشود:
- انجام فعالیت های با شدت زیاد و یا دویدن بعد از جراحی تعویض مفصل زانو توصیه نمی شود.
- در شش تا هشت هفته اول بعد از جراحی باید مراقب عدم چرخش یا پیچیدن مفصل زانو بود.
- در حالت خوابیده باید زانو را تا حد امکان صاف نگه داشت.
- باید از زانو زدن و چمباتمه زدن پس از جراحی تعویض مفصل زانو اجتناب کرد.
چه زمانی جراحی مجدد مفصل زانو ضروری است؟
در جراحی مجدد، پروتز اصلی برداشته و جایگزین پروتز جدیدی میشود. این جراحی زمانی انجام میگیرد که عارضهای در تعویض اولیه زانو رخ داده باشد. بیشتر جراحیهای تعویض مفصل زانو، در حدود 96.3%، تا 18 ماه پس از جراحی اصلی نیاز به بازبینی ندارند. آن جراحیهایی که نیاز به تکرار دارند، معمولاً به دلیل عفونت یا عوارض پروتز انجام میگیرند. امکان نیاز به جراحی مجدد و بروز عوارض، بعد از ده سال افزایش مییابد، زیرا با گذشت زمان، زانو دچار سایش و شل شدگی میشود.
چگونه از انجام جراحی مجدد جلوگیری کنیم؟
- عمل به توصیه های پزشک
- انجام تمرینات فیزیوتراپی در دوره ریکاوری طبق دستور پزشک
- عدم اعمال فشار غیرضروری و بیش از حد به زانو
پس با مراقبت از مفصل جدید و اجتناب از فعالیتهایی که ممکن است بر پروتز و عضلات اطراف آن فشار وارد کنند، میتوان از جراحی مجدد زانو جلوگیری کرد.
در هر عمل جراحی، احتمال بروز عوارض جانبی وجود دارد. برخی از عوارض گزارش شده در جراحی تعویض مفصل زانو عبارتند از:
- عوارض مکانیکی پروتز (4.3%)
- ایجاد لخته خون در ترومبوز ورید عمقی و آمبولی ریه (3.9%)
- عوارض قلبی (3.2%)
- بروز عفونت بعد از جراحی (1.8%)
اگرچه درمقایسه با میزان موفقیت، احتمال بروز عوارض بسیار پایین است، اما در نظر گرفتن خطرات و عوارض جانبی بسیار حائز اهمیت است. برای مثال، در یک فرد 65 ساله با اضافه وزن که عمدتاً سبک زندگی بی تحرکی داشته و سابقه خانوادگی پوکی استخوان دارد، نسبت به افرادی که تراکم استخوانی قوی داشته و سبک زندگی فعال تری دارند، احتمال بروز عوارض بعد از جراحی بیشتر است. پس به طور کلی میتوان گفت، ژنتیک، سابقه خانوادگی و سبک زندگی نقش مهمی در میزان موفقیت هر جراحی دارد.

دکتر محمد علی قاسمی، متخصص جراحی استخوان و مفاصل، جراح هیپ و لگن و تعویض مفصل هستند. ایشان بورد تخصصی ارتوپدی خود را از دانشگاه علوم پزشکی شیراز و فوق تخصص جراحی لگن و تعویض مفصل خود را از دانشگاه علوم پزشکی تهران و زوریخ سویس اخذ نموده اند. دکتر قاسمی دوره های فلوشیپ ارتروپلاستی و ارتروسکوپی هیپ را در در دانشگاه Gratz اتریش، هامبورگ المان، و دانشگاه زوریخ سویس گذرانیده اند. ایشان فلوشیپ درمان های نگهدارنده هیپ خود را تحت نظر پروفسور گانز، از معروفترین جراحان ارتوپدی دنیا در سویس گذرانیده اند. دکتر محمد علی قاسمی عضو انجمن جراحان زانو و لگن امریکا، انجمن جراحان ارتوپدی امریکا و انجمن هیپ اروپا و انجمن جراحان مفصل ران ایران هستند.
0 دیدگاه