آرتروز زانو جزء شایعترین بیماریهای مفصلی است که با درد، خشکی و کاهش حرکت زانو همراه است. آیا تا به حال زانو دردی را تجربه کردهاید که با گذر زمان بدتر شده باشد؟ این میتواند نشانهای از آرتروز باشد؛ مشکلی که بهخصوص در سنین بالا یا در افرادی با سابقه آسیبدیدگی زانو بیشتر دیده میشود. به همین خاطر شناخت علائم، عوامل خطر و روشهای درمان آرتروز زانو میتواند نقش مهمی در کنترل و بهبود کیفیت زندگی فرد ایفا کند.

چه افرادی به آرتروز زانو مبتلا می شوند؟
آرتروز زانو به طور معمول در افراد میانسال و سالمند شایعتر است، اما به این معنی نیست که در سنین پایینتر اصلا مشاهده نمیشود. به همین خاطر مهمترین گروههایی که در معرض آرتروز زانو قرار دارند به شرح زیر است:
- افراد بالای ۴۵ سال (بهویژه زنان پس از یائسگی)
- افراد دارای اضافهوزن یا چاقی
- افرادی با سابقه خانوادگی آرتروز
- افرادی که دچار آسیبدیدگیهای مکرر زانو شدهاند
- ورزشکاران حرفهای یا افرادی با مشاغل سنگین و پرتحرک
- افراد مبتلا به بیماریهای التهابی مانند روماتیسم یا نقرس
نکته: سبک زندگی، ژنتیک و وضعیت جسمی، همگی در بروز این بیماری نقش دارند.
مهمترین علت آرتروز زانو
مهمترین علت آرتروز زانو، ساییدگی و تخریب تدریجی غضروف مفصل زانو به دلیل افزایش سن است چرا که با بالا رفتن سن، غضروف مفصلی خاصیت انعطافپذیری خود را از دست میدهد و به مرور نازک یا فرسوده میشود، که در نهایت باعث بروز درد، التهاب و محدودیت حرکت در زانو خواهد شد.
علاوه بر افزایش سن، عواملی مانند چاقی، آسیبدیدگیهای قبلی زانو، وراثت، فعالیتهای سنگین یا تکراری، و بیماریهای التهابی مانند آرتریت روماتوئید نیز میتوانند در تسریع روند آرتروز نقش داشته باشند. در واقع ترکیبی از عوامل مکانیکی و زیستی باعث بروز این بیماری میشود.
علائم آرتروز زانو
علائم و نشانههای آرتروز زانو معمولاً بهتدریج ظاهر میشوند و با گذشت زمان شدت میگیرند. شناخت این علائم در مراحل اولیه، به تشخیص سریعتر و شروع درمان کمک میکند تا از پیشرفت بیماری جلوگیری شود.
- دردی که به هنگام فعالیت شدت می گیرد و با استراحت بهبود می یابد
- تورم
- احساس حرارت در مفصل
- سفت شدن زانو، به خصوص صبح ها بعد از بیدار شدن از خواب و یا بعد از نشستن های طولانی مدت
- کاهش دامنه حرکتی زانو، سخت شدن انجام فعالیت هایی مانند بالا و پایین رفتن از پله ها و یا حتی راه رفتن
آرتروز زانو چگونه تشخیص داده می شود؟
آرتروز زانو با معاینه فیزیکی توسط بهترین جراح ارتوپدی در شیراز تشخیص داده می شود. در ابتدا پزشک به بررسی سوابق پزشکی و علائم و نشانه های موجود می پردازد و هر آن چه که باعث تشدید و یا بروز درد می شوند، باید به پزشک گزارش داده شوند. از دیگر روشهای تشخیصی به شرح زیر است:
- تست اشعه ایکس. که هر گونه آسیب غضروف را به خوبی نشان می دهد
- تست MRI
- آزمایش خون به منظور بررسی دیگر اختلالات مانند آرتریت روماتوئید
برای دریافت نوبت از دکتر محمد علی قاسمی با شمارههای 07136300700 و 09351501501 تماس بگیرید.
درمان آرتروز زانو
درمان آرتروز زانو بسته به شدت بیماری، سن بیمار و میزان درد و محدودیت حرکتی، به دو دسته اصلی تقسیم میشود: درمانهای غیر جراحی و درمانهای جراحی. هدف اصلی، کاهش درد، بهبود حرکت و جلوگیری از پیشرفت بیماری است. که در ادامه بیشتر در مورد هر یک از آنها صحبت خواهیم کرد.
درمانهای غیر جراحی
در مراحل اولیه یا متوسط آرتروز، معمولاً ابتدا از روشهای غیر جراحی برای کنترل درد و کاهش التهاب استفاده میشود. این روشها شامل موارد زیر هستند:
تغییر سبک زندگی
کاهش وزن میتواند فشار وارد بر زانو را تا حد زیادی کم کند و از پیشرفت آرتروز جلوگیری نماید. همچنین پرهیز از ایستادن طولانی، دو زانو نشستن یا بالا و پایین رفتن از پلهها به حفظ سلامت مفصل کمک میکند.
فیزیوتراپی و ورزش درمانی
تمرینات تقویتی و کششی زیر نظر متخصص فیزیوتراپی باعث افزایش انعطافپذیری و قدرت عضلات اطراف زانو میشود به همین خاطر این روش به کاهش درد و بهبود عملکرد حرکتی کمک میکند.
داروهای مسکن
داروهایی مانند استامینوفن، ایبوپروفن یا ناپروکسن برای کاهش درد و التهاب استفاده میشوند البته مصرف این داروها باید طبق نظر پزشک باشد تا از بروز عوارض گوارشی یا کلیوی جلوگیری شود.
تزریق داخل مفصل
تزریق داروهایی مانند کورتون برای کاهش التهاب شدید یا اسید هیالورونیک برای روانسازی مفصل انجام میشود اما توجه داشته باید که این روش اثر موقت داشته و به طور معمول در مراحل متوسط بیماری استفاده میشود.
استفاده از زانوبند یا وسایل کمکی
استفاده از زانوبند طبی، عصا یا واکر میتواند به کاهش فشار مستقیم بر مفصل کمک کند توجه داشته باشید که این وسایل حرکات را ایمنتر کرده و درد حین راه رفتن را کاهش میدهند.
درمان با جراحی
در مواردی که درمانهای غیر جراحی مؤثر نباشند یا آسیب مفصل شدید باشد، روشهای جراحی بهعنوان گزینه نهایی مطرح میشوند:
آرتروسکوپی زانو
آرتروسکوپی زانو یک روش کمتهاجمی، با دوربین و ابزار مخصوص، بافتهای آسیبدیده یا زائدههای استخوانی از مفصل زانو خارج میشود. اما توجه داشته باشید کهاین روش درمانی برای آرتروز خفیف تا متوسط مناسب است.
استئوتومی زانو
در این جراحی، استخوان ران یا ساق تغییر شکل داده میشود تا فشار از ناحیه آسیبدیده مفصل برداشته شود. دقت داشته باشید که این روش بیشتر در افراد جوان که آرتروز یکطرفه دارند کاربرد دارد.
تعویض مفصل زانو
در این روش پیشرفته، بخش آسیبدیده مفصل با مفصل مصنوعی جایگزین میشود. تعویض مفصل زانو در موارد پیشرفته آرتروز انجام میشود و میتواند درد را بهطور کامل برطرف کرده و حرکت را بهبود دهد.
اقدامات مراقبتی در راستای بهبود آرتروز زانو
برخی اقدامات مراقبتی وجود دارد که با وجود آن می توانید عملکرد بهتری داشته باشید از مهمترین آنها به شرح زیر است:
- وزن سالم را حفظ کنید.
- با استفاده از فعالیتهای کمتأثیر (شنا، دوچرخهسواری) به جای فعالیتهای پرتحرک (آهن دویدن، تنیس) ورزش کنید.
- در کفش های خود ضربه گیر قرار دهید.
- کمپرس سرد یا گرم البته طبق دستور پزشک بررروی نحیه مورد نظر قرار دهید.
- استفاده از زانوبند می تواند موثر باشد.
نکته: پیادهروی، دوچرخهسواری، شنا و سایر فعالیتهای آبی (مانند ایروبیک در آب، دویدن در آب) همگی راههای موثری برای کاهش درد آرتروز هستند و برای اکثر بزرگسالان بیخطر هستند. البته لازم است در خصوص فعالیت های ورزشی موثر بیشتر با پزشک خود مشورت کنید. لازم است علاوه بر رعایت این مراقبت ها درمان های لازم را دنبال کنید و به صورت مداوم تحت نظر باشید.
سوالات متداول آرتروز زانو
خیر، هرچند شیوع آرتروز در سنین بالا بیشتر است، اما افراد جوان نیز به دلیل عوامل ژنتیکی، آسیبدیدگی، چاقی یا فعالیتهای شدید به آن مبتلا میشوند.
برعکس، ورزشهای سبک و کنترلشده مانند شنا، پیادهروی ملایم یا تمرینات کششی به تقویت عضلات اطراف زانو کمک کرده و درد را کاهش میدهند. فقط باید از فعالیتهای پر فشار یا پرشدار اجتناب شود.
بله، تغذیه سالم و کاهش وزن در کاهش فشار روی مفصل زانو بسیار مؤثر است به همین خاطرمصرف مواد ضد التهاب مانند امگا ۳، میوهها، سبزیجات و اجتناب از غذاهای فرآوریشده توصیه میشود.
در نهایت…
آرتروز زانو اگرچه بیماری شایعی است، اما با تشخیص بهموقع و درمان مناسب میتوان از پیشرفت آن جلوگیری کرد. رعایت سبک زندگی سالم، استفاده از روشهای غیر جراحی و در صورت لزوم، انجام جراحی، میتواند به کاهش درد و بهبود کیفیت زندگی کمک کند. آگاهی، تحرک مناسب و پیگیری درمان کلید کنترل این بیماری هستند.
0 Comments