بیماری پرتس از علائم تا تشخص

بیماری پرتس یا نکروز عروقی سر استخوان ران، یک اختلال نادر در کودکان است که معمولاً بین سنین ۴ تا ۱۰ سال رخ می‌دهد. این بیماری به دلیل کاهش موقت خون‌رسانی به سر استخوان ران ایجاد می‌شود که منجر به مرگ بافت استخوانی و تغییر شکل آن می‌گردد. پرتس بیشتر در پسران دیده می‌شود و ممکن است یکی از پاها یا هر دو را درگیر کند. علائم شامل لنگیدن، درد در مفصل ران یا زانو و کاهش دامنه حرکتی است. درمان بسته به شدت بیماری متغیر است و هدف آن بهبود خون‌رسانی و حفظ شکل طبیعی مفصل است.

علت بیماری پرتس

علت دقیق بیماری پرتس هنوز به طور کامل مشخص نشده است، اما این بیماری به دلیل کاهش موقت خونرسانی به سر استخوان ران ایجاد می‌شود. عواملی مانند ژنتیک، اختلالات عروقی، صدمات خفیف مکرر به مفصل ران و رشد سریع استخوان‌ها ممکن است در بروز این بیماری نقش داشته باشد. همچنین، سیگار کشیدن والدین یا قرار گرفتن کودک در معرض دود سیگار نیز به عنوان یکی از عوامل خطر زا مطرح شده است.

علائم بیماری پرتس

علائم بیماری پرتس به تدریج ظاهر می‌شوند اما تشخیص به‌موقع این علائم برای جلوگیری از پیشرفت بیماری اهمیت زیادی دارد از مهم ترین این علائم عبارتند از:

• لنگیدن بدون علت مشخص (شایع‌ترین علامت)
• درد در ناحیه ران، مفصل ران یا زانو که ممکن است شدت آن متغیر باشد.
• کاهش دامنه حرکتی مفصل ران و سختی در حرکت دادن پا
• ضعف یا آتروفی عضلات ران به دلیل کاهش فعالیت
• تورم خفیف در مفصل ران
• بدتر شدن علائم با فعالیت بدنی و بهبود نسبی در حالت استراحت

مراحل بیماری پرتس

بیماری 4 مرحله دارد که شامل :

نکروز

در این مرحله خونرسانی سر فمور از بین رفته و سلول های استخوانی هم می‌میرند از همین رو بیمار علائمی مثل درد و لنگش را خواهد داشت. دقت داشته باشید که این مرحله چند  ماه طول می‌کشد. اگر می خواهید تا در مورد علت نکروز بیشتر بدانید این مقاله از سایت را مطالعه کنید.

تکه تکه شدن (فراگمنتیشن)   

در این مرحله سلول های مرده استخوانی برداشته می‌شوند تا با سلول های جدید استخوانی جایگزین شوند. توجه داشته باشید که استخوان جدید نرم بوده و با وزن گذاری ممکن است شکل کروی آن عوض شود.

استخوان سازی مجدد

در این مرحله استخوان جدید قوا سفتی پیدا می‌کند و این مرحله معمولا طولانی ترین مرحله است.

بهبودی

در این مرحله استخوان سر فمور شکل نهایی خود رو پیدا می‌کند که البته مثل شکل اول خود کروی نخواهد بود و همین باعث ایجاد درد و ساییدگی نهایی در اینده خواهد شد.

بیماری پرتس در بزرگسالان

بیماری پرتس معمولاً در کودکان رخ می‌دهد، اما در موارد نادر اثرات این بیماری یا عوارض ناشی از آن در بزرگسالان نیز دیده می‌شود. در بزرگسالانی که در کودکی به بیماری پرتس مبتلا بوده‌اند و درمان کامل یا مناسبی دریافت نکرده‌اند، مشکلاتی مانند آرتروز زودرس مفصل ران، درد مزمن، کاهش دامنه حرکتی و ناهنجاری‌های مفصلی مشاهده شود.

در موارد نادر، ابتلای اولیه به بیماری پرتس در بزرگسالی گزارش شده است، اما این شرایط اغلب به دلایل دیگری مانند ضربه، اختلالات عروقی یا بیماری‌های زمینه‌ای مشابه رخ می‌دهد. درمان در بزرگسالان ممکن است شامل روش‌هایی مانند فیزیوتراپی، استفاده از داروهای ضدالتهابی، یا جراحی‌های اصلاحی باشد.

راه های تشخیص بیماری پرتس

تشخیص زودهنگام بسیار مهم است تا درمان مؤثری انجام شود و از آسیب دائمی به مفصل جلوگیری گردد از مهم ترین راه های تشخیصی عبارتند از:

• معاینه بالینی: پزشک با بررسی علائمی مانند لنگیدن، درد در مفصل ران یا زانو و کاهش دامنه حرکتی به بیماری مشکوک می‌شود.
• تصویربرداری رادیولوژی: عکس‌برداری با اشعه ایکس (X-ray) یکی از ابزارهای اصلی تشخیص است که تغییرات در سر استخوان ران را نشان می‌دهد.
• MRI: در مراحل ابتدایی که تغییرات در عکس رادیولوژی قابل مشاهده نیست، ام‌آر‌آی می‌تواند کاهش خون‌رسانی و آسیب‌های اولیه را تشخیص دهد.
• اسکن استخوان: این روش برای ارزیابی میزان خون‌رسانی و آسیب‌های احتمالی به کار می‌رود.
• سونوگرافی: در برخی موارد برای بررسی اولیه استفاده شود، اما دقت کمتری نسبت به دیگر روش‌ها دارد.

درمان بیماری پرتس غیر از جراحی

درمان‌های غیرجراحی برای بیماری پرتس شامل روش‌هایی هستند که هدفشان کاهش درد، بهبود عملکرد مفصل ران و جلوگیری از پیشرفت بیماری است. این درمان‌ها معمولاً در مراحل ابتدایی بیماری یا در صورتی که آسیب به استخوان ران کمتر باشد، استفاده می‌شوند. برخی از درمان‌های غیرجراحی شامل موارد زیر هستند:

1. استراحت و محدود کردن فعالیت‌ها: برای جلوگیری از فشار اضافی به مفصل ران و کاهش درد، ممکن است پزشک محدودیت‌هایی در فعالیت‌های روزانه کودک اعمال کند. فعالیت‌های سنگین مانند دویدن یا ورزش‌های پرتحرک باید محدود شوند.
2. استفاده از بریس یا گچ: در برخی موارد، پزشک از بریس یا گچ برای ثابت نگه داشتن مفصل ران و جلوگیری از حرکت اضافی استفاده کند. این کار به بهبود خون‌رسانی به سر استخوان ران کمک می‌کند.
3. فیزیوتراپی: تمرینات فیزیوتراپی برای تقویت عضلات اطراف مفصل ران و بهبود دامنه حرکتی آن بسیار مؤثر است. فیزیوتراپی می‌تواند به کاهش درد و بهبود قدرت عضلات کمک کند.
4. داروهای ضدالتهاب: داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن می‌توانند برای کاهش درد و التهاب مفصل ران استفاده شوند.
5. مراجعه منظم به پزشک: پیگیری‌های منظم بهترین جراح ارتوپدی در شیراز و تصویربرداری برای نظارت بر پیشرفت بیماری و ارزیابی وضعیت استخوان ران از اهمیت زیادی برخوردار است.

عمل جراحی بیماری پرتس

عمل جراحی در بیماری پرتس معمولاً در مواردی که درمان‌های غیرجراحی مانند فیزیوتراپی و استفاده از بریس به تنهایی مؤثر نباشند، یا در صورتی که تغییرات شدید و پیشرفته در مفصل ران ایجاد شده باشد، لازم است انجام شود. هدف از جراحی، بهبود شکل و عملکرد مفصل ران و جلوگیری از بروز مشکلات جدی‌تری مانند آرتروز زودرس است.

جراحی معمولاً زمانی توصیه می‌شود که دیگر گزینه‌های درمانی نتوانسته باشند به بهبود وضعیت کمک کنند و هدف اصلی آن بهبود حرکت و کاهش درد در مفصل ران است. مدت زمان بهبودی و روند بعد از جراحی بسته به نوع جراحی و وضعیت بیمار متفاوت است و پیگیری‌های بعدی برای اطمینان از موفقیت جراحی ضروری است. انواع جراحی‌هایی که برای درمان بیماری پرتس انجام شوند عبارتند از:

1. آرتروپلاستی (جراحی تعویض مفصل ران): در مواردی که آسیب به استخوان ران شدید باشد، ممکن است نیاز به جراحی تعویض مفصل ران برای کاهش درد و بهبود عملکرد مفصل باشد.
2. عمل جراحی اصلاحی: در صورتی که تغییر شکل سر استخوان ران به‌طور جدی موجب مشکلات حرکتی شود، جراحی اصلاحی برای تصحیح وضعیت استخوان و بهبود آن انجام می‌شود.
3. استفاده از گرافت‌های استخوانی یا پروتزها: در برخی موارد، پزشک برای تثبیت استخوان و بهبود جریان خون از گرافت‌های استخوانی استفاده کند.

سوالات متداول بیماری پرتس

در نهایت….

در مورد بیماری پرتس، می‌توان گفت که این اختلال نادر و مهم در کودکان نیازمند تشخیص و درمان به‌موقع است تا از عوارض بلندمدت مانند آرتروز زودرس و تغییر شکل مفصل ران جلوگیری شود. درمان‌های مختلفی از جمله فیزیوتراپی، استفاده از بریس و در موارد شدیدتر جراحی می‌توانند به بهبود وضعیت کودک کمک کنند. با توجه به اینکه علل دقیق بیماری پرتس هنوز به طور کامل مشخص نیست، آگاهی از علائم اولیه و مراجعه به پزشک برای تشخیص زودهنگام از اهمیت زیادی برخوردار است. همچنین، توجه به مراقبت‌های درمانی و پیگیری‌های منظم می‌تواند به بازگشت به فعالیت‌های روزمره و بهبود کیفیت زندگی کودک مبتلا کمک کند.